Diastema to specjalistyczne określenie na przerwę pomiędzy górnymi jedynkami. Ze względu na umiejscowienie zaraz obok przednich zębów szpara jest praktycznie niemożliwa do ukrycia. Od jakiegoś czasu nie jest jednak traktowana jako defekt estetyczny. Stała się cechą wyróżniającą i znakiem rozpoznawczym, który nadaje charakteru. Nie można jednak zapominać, że większa przerwa między zębami stanowi pewne niebezpieczeństwo dla zdrowia pacjenta. Różnica pomiędzy nieszkodliwą szparą a wadą zgryzu jest niewielka. Dlatego warto wiedzieć, jakie są przyczyny diastemy oraz jak wygląda jej leczenie.
Spis treści
Czym jest diastema?
Jakąkolwiek szparę między zębami określa się mianem tremy. Pojęcie diastemy zarezerwowane jest dla siekaczy centralnych szczęki. Tego rodzaju przerwy między zębami występują bardzo często u różnych gatunków zwierząt np. bobrów czy niektórych gryzoni. W przypadku ludzi diastema nie jest naturalnym zjawiskiem. Jak zostało wcześniej wspomniane, mała szpara może być najwyżej uznana za niewielki defekt estetyczny, jednak większa stanowi wadę zgryzu. Ze względu na możliwe powikłania osoby borykające się z takim problemem powinny podjąć odpowiednie leczenie.
Przyczyny – jak powstaje diastema?
Możliwych przyczyn powstania diastemy jest wiele. Jeśli w uzębieniu występuje wiele małych szczelin, które nazywa się przerwami, to może to być wada dziedziczna, spowodowana dysproporcją między rozmiarem zębów a wielkością szczęki. Szpara między jedynkami może być też związana ze zbyt głębokim wędzidełkiem wargi. Częstą przyczyną diastemy jest również brak zęba, który musiał zostać usunięty w wyniku wypadku lub z powodu próchnicy. U niektórych osób przerwa jest skutkiem innego problemu w jamie ustnej np. hipodoncji. Jeśli u pacjenta występują małe, stożkowate dwójki lub zbyt mała liczba zębów, to prawdopodobieństwo powstania nienaturalnych odstępów w uzębieniu jest większe.
Diastema może być też spowodowana różnymi urazami, a także nieprawidłowymi i szkodliwymi nawykami, które skutkują rozsuwaniem się zębów. Przerwa często pojawia się u osób, które mają kolczyk w języku i notorycznie się nim bawią. Warto wiedzieć, że nagłe pojawienie się diastemy może być sygnałem alarmowym, którego nie powinno się ignorować, ponieważ szpara może świadczyć o chorobach przyzębia.
Jakie są rodzaje diastemy?
W celu dostosowania leczenia pacjenta stworzono dwie główne klasyfikacje przerw między zębami. Pierwsza z nich dotyczy przyczyn powstania diastemy:
- diastema prawdziwa – wynika z przerostu wędzidełka wargi górnej lub jej niskiego, nieprawidłowego przyczepu,
- diastema rzekoma – w ten sposób określa się przerwy powstałe w wyniku hipodoncji, mikrodoncji lub hiperdoncji,
- diastema fizjologiczna – pojawia się w momencie wyrzynania zębów stałych i zwykle nie wymaga leczenia.
Takie rozróżnienie pomaga ustalić, czy w jamie ustnej pacjenta nie występują inne schorzenia i zmiany, które należy usunąć przed rozpoczęciem leczenia. Inny podział odnosi się do ustawienia jedynek względem siebie:
- diastema równoległa – siekacze ułożone są równolegle względem siebie,
- diastema zbieżna – korzenie siekaczy są oddalone od siebie, a ich korony się zbliżają,
- diastema rozbieżna – przeciwieństwo diastemy zbieżnej; korony jedynek się oddalają, a korzenie są blisko siebie.
Czy diastema u dzieci jest powodem do zmartwień?
Zdrowie dzieci jest dla rodziców kwestią priorytetową. Dlatego szpara między zębami kilkulatka często jest powodem lekkiej paniki i zmartwienia. W przypadku mlecznych zębów diastema nie jest jednak niebezpieczna. Może występować naturalnie i nie ma żadnych powodów do tego, by stosować aparat na zęby, jakiekolwiek zabiegi lub specjalistyczne leczenie w celu jej usunięcia. Co więcej, przerwa między jedynkami u dzieci jest wręcz pożądana, gdyż przygotowuje łuki zębowe do przyjęcia znacznie większych zębów stałych w przyszłości. Dlatego diastemą w bardzo młodym wieku nie należy się przejmować. Konsultacja ze stomatologiem powinna mieć miejsce w przypadku, kiedy odstęp będzie wynosić więcej niż 2 mm. Wtedy specjalista zaleci odpowiednie leczenie.
Jakie są metody leczenia diastemy?
Ciągle rozwijająca się technologia sprawia, że sposobów na leczenie diastemy jest coraz więcej. Różne narzędzia medyczne i zabiegi pozwalają uzyskać bardzo zadowalający efekt. Niektóre z dostępnych metod można wybrać samodzielnie, ale decyzję najlepiej zostawić specjaliście, który będzie wiedział, co będzie najlepsze dla zębów.
Nakładki ortodontyczne
Diastemę prawdziwą, wywołaną przerostem lub niskim przyczepem wędzidełka wargi górnej można wyleczyć za pomocą specjalnych nakładek ortodontycznych. Są one szczególnie popularne wśród dorosłych pacjentów, gdyż są praktycznie niewidoczne. Dzięki temu nie utrudniają wykonywania codziennych obowiązków w pracy. Nakładki są estetyczną alternatywą dla aparatu ortodontycznego. W delikatny sposób dostosowują położenie zębów. W zależności od stanu uzębienia leczenie można zakończyć nawet już po kilku miesiącach.
Aparat ortodontyczny
Jednym z najpopularniejszych sposobów korygowania diastemy jest użycie aparatu stałego lub ruchomego. Jest to leczenie stosowane przede wszystkim u młodych osób, których szczęka nadal rośnie. Jest bardzo skuteczne, ale łączy się z regularnymi wizytami u dentysty oraz z pewnymi ograniczeniami w życiu zawodowym i prywatnym. Wielu dorosłych unika aparatu ortodontycznego właśnie ze względu na jego widoczność.
Kompozyt
Wypełnienie kompozytowe jest stosowane w przypadku wystąpienia niewielkich przerw lub wad zębów. Materiał wykorzystywany do tego zabiegu składa się z matrycy polimerowej zmieszanej z ceramicznymi wypełniaczami. W celu uzyskania najlepszego efektu należy zwrócić uwagę na odpowiedni kształt oraz kolor zębów. W przeciwnym razie rezultat nie będzie zadowalający.
Licówki
Licówki składają się z bardzo cienkiej, przepuszczającej światło powłoki z ceramiki. Produkowane są na indywidualne zamówienie i dostosowywane do kształtu zębów. Są one szczególnie dobrym rozwiązaniem, jeśli oprócz szpary między zębami, trzeba dopasować powierzchnię uzębienia. Licówki są drogie, jednak wiele osób decyduje się na nie ze względu na szybki i zadowalający efekt.
Implant lub mostek
Jeśli diastema spowodowana jest brakiem całego zęba, to należy tę lukę zastąpić implantem lub mostem protetycznym. Oba rozwiązania spełniają podobną funkcję, jednak różnią się sposobem mocowania. Most przytwierdzany jest do sąsiednich zębów stałych. Z kolei implant jest zakotwiczony w kości, dzięki czemu zapewnia optymalne podparcie. Kwestia wyboru odpowiedniego rodzaju protezy powinna być zawsze skonsultowana ze stomatologiem.
