Korony protetyczne

Inżynieria materiałów i technologii używanych w protetyce stomatologicznej ulega ciągłej ewolucji. Kiedyś korony protetyczne były wykonywane z akrylu (rodzaj polimerów), metalu (złoto, chromo-kobalt) aż po najnowocześniejsze korony protetyczne wykonywane z ceramiki. W materiałach protetycznych najbardziej poszukiwanymi zaletami jest wytrzymałość, biozgodność i estetyka. Ponieważ żaden z dostępnych materiałów nie spełniał wszystkich wymogów na raz, powstały korony dwuwarstwowe, gdzie wewnętrzna warstwa – metal – odpowiadała za wytrzymałość, a zewnętrzna widoczna warstwa – ceramiczna – odpowiadała za estetykę. taka budowa korony – metalowo-porcelanowa – była złotym standardem przez wiele lat. Jednak obecnie w protetyce stomatologicznej zwraca się również uwagę na możliwość korodowania i utleniania się metali, co z jednej strony powoduje sino-szare przebarwienia przy dziąśle na granicy korona i ząb. Z drugiej strony są doniesienia naukowe informujące o możliwym transporcie szkodliwych jonów metali do większości organów człowieka. Dlatego współcześnie najczęściej są stosowane korony ceramiczne wykonywane ze specjalnych ceramik na bazie dwutlenku cyrkonu – jest to materiał, w których udało się połączyć pożądane zalety: biozgodność, wytrzymałość oraz estetykę.

Najważniejsze w leczeniu jest zawsze szczegółowe zbadanie pacjenta i określenie wskazań do leczenia. Jeżeli lekarz zdecyduje, że leczenie powinno być przeprowadzony z zastosowaniem korony protetycznej to wtedy zajmuję to najczęściej 2 wizyty, plus trzecia wizyta = kontrolna.

Pierwsza wizyta – szlifowanie i wyciski:

– najczęściej najpierw podawane jest znieczulenie, a następnie pobierany wycisk pomocniczy przed rozpoczęciem preparacji zęba (“szlifowania”). Taki wycisk “zapisuje” trójwymiarowy kształt zęba, czyli powstaje foremka = negatyw kształtu zęba – aby na koniec wizyty można było zabezpieczyć oszlifowany ząb koroną tymczasową.

– następnie można przystąpić do preparowania zęba = szlifowania pod koronę. Preparowanie zęba ma na celu stworzenie miejsca na materiał, z którego jest wykonana przyszła korona protetyczna. Szlifowane są ściany pionowe zęba oraz powierzchnia pozioma, z uwzględnieniem anatomii zęba filarowego i funkcji przyszłej korony protetycznej. Nowoczesne materiały wymagają obecnie mniejszej ilości redukcji tkanek zęba niż to było konieczne wcześniej, dzięki czemu pozostaje więcej tkanek zęba pod koroną, co przyczynia się do jego większej wytrzymałości. Dodatkowo techniki preparacji z użyciem powiększenia np.: mikroskopu zabiegowego, zdecydowanie poprawiły precyzję zabiegu.

– w przypadku zębów dotkniętych próchnicą, przygotowanie polega również na wyleczeniu próchnicy. Jeżeli doszło do uszkodzenia miazgi (tkanki wewnątrz zęba) – wtedy konieczne jest również leczenie endodontyczne. Przy znacznych uszkodzeniach struktury zęba stosowane są wkłady koronowo-korzeniowe, specjalne wzmocnienie mające na celu rekonstrukcję rdzenia zęba przed wykonaniem korony protetycznej.

– po preparacji zęba filarowego (oszlifowaniu) wykonywane są wyciski właściwe- czyli trójwymiarowa kopia oszlifowanego zęba w formie negatywu. Na tej podstawie w laboratorium technik protetycznych powstanie gipsowy model – kopia oszlifowane zęba. Na modelu technik wykona koronę protetyczną. Najpierw model jest skanowany w skanerze stacjonarnym i danę są przenoszone do komputera – powstaje cyfrowa trójwymiarowa kopia zębów w dedykowanym oprogramowaniu. Następnie przy pomocy cyfrowych technik CAD/CAM projektowana jest przyszła korona protetyczna. Gotowy projekt jest wycinany na specjalnych frezarkach z odpowiedniego materiału np.: z bloczku dwutlenku cyrkonu. Wycięta korona jest wykańczana precyzyjnie i wypalana w specjalnych wyskotemperaturowych piecach do ceramiki (temperatura powyżej 1000 stopni celcujsza). Proces zajmuje średnio 2 tygodnie. Gotowa korona jest przesyłana to gabinetu stomatologicznego, aby mogła się odbyć druga wizyta.

Nowocześniejszą formą, zastępującą wyciski filaru, jest wykonanie skanu wewnątrz ustnego – nagranie trójwymiarowego kształtu zębów bezpośrednio do komputera. Następnie drogą cyfrową przesłanie go do technika protetycznego, gdzie proces od momentu powstania cyfrowej wersji kształtu zęba przebiega tak samo, jak przy wykorzystaniu technik CAD/CAM.

-aby korona pasowała w zgryzie pacjenta, konieczne są również wyciski drugiego łuku zębowego oraz zarejestrowanie sposobu w jaki pacjent zagryza

– na koniec wizyty bezpośrednio w gabinecie wykonywana jest korona tymczasowa z wycisku wykonanego na początku wizyty. Do takiej formy wprowadzany jest półpłynny materiał (specjalny rodzaj polimeru) i następnie wycisk razem z materiałem jest wprowadzony do jamy ustnej pacjenta. Z przeciśnięcia powstaje korona tymczasowa. Osadzana jest na koniec wizyty na cement tymczasowy – do czasu drugiej wizyty.

Druga wizyta – osadzenie korony:

-na drugiej wizycie następuje zdjęcie korony tymczasowej

-przymierzenie korony ostatecznej np.:ceramicznej i skontrolowanie wszystkich precyzyjnych parametrów, w tym również następuje ocena estetyki

-po zweryfikowaniu poprawności wykonania korony można przystąpić do jej zacementowania (“przyklejenie”) na specjalne materiały adhezyjne.

Trzecia wizyta – kontrola po osadzeniu korony:

-bardzo ważna jest wizyta kontrolna po osadzeniu korony, aby móc zweryfikować po krótkim okresie używania korony w jamie ustnej czy spełnia wszystkie niezbędne parametry, w tym funkcjonalne. Gdyby było odczucie za wysokiego zęba w trakcie gryzienia, wtedy należy zgłosić się do gabinetu w celu przeprowadzenia adekwatnych korekt okluzyjnych (wszelkie dziwne odczucia warto jest zgłaszać w gabinecie stomatologicznym)

-krótko  po osadzeniu korony pacjent może odczuwać pozabiegową, przejściową nadwrażliwość na ciepło i zimno

-w przypadku wielu koron może być potrzebna adaptacja do nowych warunków zgryzowych w ciągu kilku, a czasem kilkunastu dni