Periodontologia

Periodontologia to dziedzina stomatologii zajmująca się chorobami przyzębia (tkanek otaczających zęby) i błony śluzowej.

Nieleczona choroba przyzębia ( periodontopatia) prowadzi do utraty zębów. Periodontopatia tak jak cukrzyca, otyłość zaliczana jest do chorób społecznych. Zaawansowane zapalenie przyzębia stanowi szóstą najczęściej występującą chorobę na świecie i dotyczy 11,2% ogółu populacji.

Do chorób przyzębia zaliczamy:

• zapalenie dziąseł (gingivitis),
• zapalenie przyzębia (periodontitis).
• periodontologiczne objawy chorób ogólnoustrojowych oraz stanów rozwojowych i nabytych
• periimplantitis ( zapalenie tkanek wokół implantów)

Diagnostyka chorób przyzębia

Podstawowe badanie periodontologiczne przeprowadzane jest z użyciem specjalistycznej sondy periodontologicznej. Pozwala ono określić stopień zaawansowania periodontopatii. Uzyskane w badaniu pomiary nanoszone są na diagram, który stanowi podstawę do ustalenia planu leczenia, jak i kontroli jego efektów.

Badanie periodontologiczne poszerzane jest o diagnostykę rentgenowską ( zdjęcia ortopantomograficzne, tomograficzne), a w zależności od przebiegu choroby specjalistycznym molekularno-biologicznym testem (PET).

Leczenie chorób przyzębia składa się z III faz:

I faza przyczynowa, niechirurgiczna ( poddziąsłowa)

Jej cel to zmniejszenie objawów zapalenia poprzez miejscową eliminację i kontrolę czynników wywołujących chorobę.

Zabiegi wykonywane w tej fazie oparte są na mechanoterapii.

Pacjenci przychodzący do gabinetu pytają o zabieg kiretażu. Obecnie jest on niezalecany ze względu na pozabiegowe uszkodzenie tkanek. Badania wykazują,że kiretaż nie tylko traumatyzuje tkanki ale również nie daje dodatkowych korzyści w porównaniu z obecnie stosowanym bezpiecznym dla tkanek Scalingiem & root planningiem ( SRP).

Kiretaż

Faza przyczynowa wspomagana jest często dodatkowym zastosowaniem antyseptyków (terapia zwana Całościowym odkażaniem jamy ustnej / Full-mouth disinfection -FMD), antybiotyków czy preparatów immunomodulujących (zwiększających ogólną odporność pacjenta). Coraz częściej w fazie przyczynowej zastosowanie znajduje laser.

Jednym z zabiegów z wykorzystaniem lasera, przynoszących ogromne korzyści w leczeniu choroby przyzębia jest Fotoaktywna dezynfekcja (PDT). Leczenie polega na zastosowaniu fotouczulacza do kieszonki przyzębnej, który wraz z odpowiednio dostosowaną długością fali światła lasera prowadzi do powstania reaktywnych form tlenu cytotoksycznych dla periopatogenów (bakterii odpowiadających za chorobą przyzębia).

Terapie tą coraz częściej stosuje się również w leczeniu zmian na błonie śluzowej takich jak np. opryszczka, afty, liszaj płaski.

II korekcyjna (leczenie chirurgiczne i/lub ortodontyczne/protetyczne)

Jednym z objawów zaawansowanej choroby przyzębia jest ruchomość zębów.

Pacjenci często odkładają wizytę u dentysty, bojąc się, że jedyną formą leczenia ruszających się zębów jest ich ekstracja. Metodą hamującą rozwoj periodontopatii, migrację zębów oraz ich utratę jest tzw. szynowanie zębów

Szynowanie zębów polega na ich połączeniu za pomocą specjalnego materiału. W zależności od wskazań materiałem unieruchamiającym może być taśma z włókna szklanego lub drut z materiałem kompozytowym. Połączenie to wzmacnia zęby, powodując że siła powstająca podczas żucia,gryzienia rozkłada się równomiernie na wszystkie zęby, a nie tylko na te osłabione. Unieruchomienie to zdecydowanie podnosi komfort życia pacjenta, umożliwiając mu normalne jedzenie.

Wadą szynowania jest trudność utrzymania prawidłowej higieny w połączonych przestrzeniach międzyzębowych. Wymaga ono to dużej samodyscypliny pacjenta w zakresie domowej higieny jamy ustnej.

Regeneracja kości (GBR)

Zabieg stosowany w przypadku zaawansowanych chorób przyzębia, gdy leczenie przyczynowe nie przyniosło większych efektów.

Niestety nie wszystkie ubytki kości kwalifikują się do jej odtworzenia.

Zabieg wykonuje się z zastosowaniem materiałów kostnych, kościozastępczych, błon regeneracyjnych, białek matrycy szkliwa ( EMD).

Chirurgiczne pokrycie recesji dziąsłowych z zastosowaniem tkanki własnej lub sztucznej zabieg wykonuje się na zdrowym przyzębiu, gdy widoczne są odsłonięte korzenie zębów

( recesje dziąsłowe).Często recesjom dziąsłowym towarzyszy nadwrażliwość zębów.

Chirurgiczne pokrycie recesji dziąsłowych z zastosowaniem tkanki łącznej z podniebienia

zalety:

większa gwarancja pokrycia recesji dziąsłowej

mniejszy koszt zabiegu

wady:

dwa miejsca zabiegowe ( podniebienie oraz miejsce recesji dziąsłowej)

dłuższy czas gojenia

maksymalne pokrycie odsłoniętych korzeni 2-3 zębów

Chirurgiczne pokrycie recesji dziąsłowych z zastosowaniem tkanki sztucznej

(kolagenowa macierz tkanki):

zalety:

jedno operowane miejsce

krótszy czas zabiegu

szybsze gojenie

możliwość pokrycia wszystkich recesji na jednej wizycie/ 1 łuk zębowy

wady:

koszt zabiegu

brak pewności co do długotrwałego efektu pozabiegowego

Chirurgiczne pogłębienie przedsionka jamy ustnej

Zabieg stosowany w przypadku braku dziąsła ( głównie w żuchwie), w przypadku odsłoniętych korzeni, nieprawidłowych przyczepów wędzidełka wargi/policzka.

Metody:

wolny przeszczepu płata błony śluzowj z podniebienia

zaleta:

pogłębienie przedsionka, pokrycie recesji dziąsłowej ( nie zawsze całkowite), pogrubienie fenotypu dziąsła, eliminacja stanów zapalnych dziąsła

wada:

długo gojąca się rana na podniebieniu

dwa operowane miejsca

Bez przeszczepu / stosowany głównie u nastolatków

zaleta: pogłębienie przedsionka, eliminacja nieprawidłowego przyczepu wędzidełka wargi, stanów zapalnych dziąsła

wada: brak pogrubienia fenotypu dziąsła

Z zastosowaniem tkanki sztucznej

zalety:

jedno operowane miejsce

mniejsze dolegliwości bólowe

wady:

wysoki koszt zabiegu

brak spektakularnego efektu

Korekta nieprawidłowych przyczepów wędzidełek warg i języka

• chirurgicznie

zaleta : gładka rana

wada: konieczność zakładania szwów

• laserowo

zaleta: szybszy zabieg, brak szwów, mniejsze dolegliwości pozabiegowe

Często pacjenci zgłaszają się do stomatologa w celu usunięcia złamanego zęba.

Nie wiedzą,że niektóre ze złamań zęba nie są wskazaniem do ekstrakcji. Ząb może zostać uratowany zabiegiem jakim jest Chirurgiczne wydłużenie jego korony.

Polega on na odsłonięciu zdrowej tkanki zęba, obniżeniu tkanek otaczających i tym samym umożliwia szczelną odbudowę zęba.

Uśmiech dziąsłowy tzw.„Gummy smile”

to typ uśmiechu, w którym widoczne jest odsłanianie dużej ilości dziąsła ( powyżej 3mm).

Jest to dość często spotykana przypadłość , która krępuje pacjentów, staje się ich kompleksem.

„Gummy smile” to problem natury estetycznej, który może prowadzić do obniżenia samooceny.

Metody:

• laserowa gingiwektomia/gingiwoplastyka ( usunięcie nadmiaru dziąsła)
• gingiwektomia z osteotomią ( usunięcie nadmiaru dziąsła/kości)
• odwrotna westibuloplastka, polegająca na obniżeniu położenia wargi

Zapalenie tkanek okołowszczepowe

występuje w dwóch postaciach:

• mucositis ( zapalenie tkanek/dziąsła wokół implantu)
• periimplantitis ( zapalenie tkanki dziąsła i kości wyrostka zębodołowego wokół implantu)

Leczenie polega na oczyszczaniu mechanicznym, podaniu antyseptyków, antybiotyków, leczeniu z użyciem lasera, leczeniu chirurgicznym (materiały kościozastępcze, wszepy kostne).

III podtrzymująca

Jej celem jest zapobieganie nawrotom choroby przyzębia. Obejmuje ona regularne wizyty kontrolne u periodontologa.

Podczas fazy podtrzymujęcej:

• sprawdzany jest poziom utrzymywania prawidłowej higieny jamy ustnej przez pacjenta
• pacjent jest stale motywowany
• w przypadku błędów pacjenta w zakresie higieny jamy ustnej, edukacja poprzezponowne przeprowadzenie instruktażu.
• minimalizowane są czynniki wpływających na przebieg choroby.